بخور و نخورهای مفید و مضر برای اسهال و مشکلات گوارشی (14 آذر)
راهنمای جامع تدابیر غذایی در اختلالات گوارشی: خوراکیهای سودمند و زیانآور
آشنایی با خوراکیهایی که باید در زمان بروز اسهال و ناراحتیهای گوارشی مصرف شوند یا از آنها پرهیز گردد، بسیار حیاتی است. این تدابیر غذایی، که به “بخور و نخورها” مشهورند، نقش مستقیمی در مدیریت علائم و تسریع بهبودی دارند. در هنگام بروز عوارض گوارشی مانند دلپیچه یا اسهال، تمرکز بر رژیم غذایی ملایم اهمیت پیدا میکند. انتخاب درست مواد غذایی میتواند به آرامش دستگاه گوارش کمک کند. به همین دلیل، درک نکات اصلی مربوط به تغذیه در این شرایط ضروری است تا از تشدید علائم جلوگیری شود. مصرف غذاهای ساده و قابل هضم، نخستین گام در مدیریت این وضعیت است.
توصیههای غذایی هنگام تشدید مشکلات گوارشی
هنگامی که دستگاه گوارش دچار التهاب یا اختلال است، بدن به استراحت نیاز دارد. این استراحت شامل دوری موقت از محرکهای قوی میشود. پس از عبور از مرحله حاد (معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت)، بازگشت تدریجی به برنامه غذایی معمول، برای تأمین مواد مغذی ضروری است.
مواد غذاییای که باید از مصرفشان اجتناب کرد
غذاهای پرچرب و سرخشده دشمن دستگاه گوارش هنگام ناراحتی هستند. این مواد موجب تحریک رودهها و تشدید اسهال میشوند. چربی زیاد، هضم را دشوار میکند. بهتر است به جای سرخ کردن، از روشهای طبخ ملایمتر مانند آبپز کردن یا بخارپز کردن استفاده نمایید. سسهای چرب و دسرهای سنگین نیز باید حذف شوند.
مرکبات، با وجود فواید کلی، میتوانند در برخی افراد موجب ناراحتیهای رودهای شوند. محتوای فیبر بالای آنها در شرایط التهابی ممکن است تحریککننده باشد. بنابراین، مصرف میوههایی نظیر پرتقال باید با احتیاط و در حد اعتدال باشد.
شیرینکنندههای مصنوعی، به ویژه سوربیتول، عاملی شناخته شده برای بروز اسهال و دلدرد هستند. این ماده در آدامسهای بدون قند رایج است. بدن قادر به جذب کامل سوربیتول نیست و مصرف زیاد آن باعث عبور سریع مواد از روده و در نتیجه، ناراحتی میشود.
فیبر زیاد، اگر به یکباره مصرف شود، میتواند منجر به نفخ و تولید گاز شود. اگرچه فیبر برای سلامت دستگاه گوارش مفید است، اما افزایش ناگهانی آن مشکلساز خواهد بود. توصیه میشود مصرف مواد غنی از فیبر، مانند سبزیجات و غلات، به صورت تدریجی افزایش یابد.
حبوبات منبع اصلی تولید گاز در دستگاه گوارش محسوب میشوند. آنها حاوی قندهای غیرقابل هضمی هستند که توسط باکتریهای روده تخمیر شده و گاز تولید میکنند. خیساندن طولانی مدت حبوبات قبل از پخت، میتواند تا حدودی این اثر را کاهش دهد.
سبزیجات خانواده کلم، مانند بروکلی و کلم برگ، به دلیل داشتن ترکیبات مشابه حبوبات، میتوانند باعث نفخ و سنگینی شوند. پختن این سبزیجات میتواند قابلیت هضم آنها را بهبود بخشد.
فروکتوز اضافی، که در برخی نوشیدنیها و شیرینیجات یافت میشود، میتواند در افراد حساس موجب اسهال، نفخ و درد شکمی گردد.
غذاهای بسیار تند و ادویهدار، به ویژه به دلیل وجود ترکیباتی مانند کپسایسین در فلفل قرمز، ممکن است باعث سوزش معده و سوءهاضمه شوند.
محصولات لبنی حاوی لاکتوز هستند. در صورت عدم تحمل لاکتوز، مصرف شیر و فرآوردههای آن میتواند منجر به نفخ و اسهال شود. در این موارد، محدود کردن مصرف یا استفاده از محصولات بدون لاکتوز توصیه میشود.
نعناع با وجود خاصیت آرامبخشی ظاهری، میتواند باعث شل شدن دریچه مری و بازگشت اسید معده شود و سوزش سر دل را تشدید کند. قهوه و شکلات نیز میتوانند تأثیر مشابهی داشته باشند.
راهکارهای مقابله با کمآبی ناشی از اسهال
اسهال و استفراغ منجر به از دست رفتن آب بدن میشود. بنابراین، جبران مایعات از دست رفته اولویت نخست است. نوشیدن مداوم آب و سایر مایعات ضروری است. برای تسریع بهبودی، تا زمانی که علائم شدید ادامه دارند، غذاهای ساده و کمچرب مصرف کنید.
خوراکیهای مفید برای بهبود وضعیت گوارشی
برخی غلات دارای فیبرهای خاصی هستند که به تنظیم حرکات روده کمک میکنند. مصرف دانههایی مانند جو و گندم در پیشگیری از عود اسهال مؤثر دانسته شدهاند. این نوع فیبرها به ساختاردهی بهتر به مدفوع کمک میکنند.
(فریبا عزیزی)
مطالب پیشنهادی
- خواص بروکلی: فواید باورنکردنی و محبوبترین خواص
- شیر انبه موز خنک مقوی به سبک کافی شاپ
- آبگوشت رژیمی: خوشمزه، کم کالری و مقوی برای لاغری
