اختلالات خوردن چیست و علائم آن کدامند (20 آذر)
آشنایی با اختلالات خوردن و شناخت نشانههای آن
اختلالات خوردن مفاهیمی جدی در حوزه سلامت روان هستند. این موارد صرفاً عادات غذایی نیستند، بلکه بیماریهای پزشکی قابل درمان محسوب میشوند. شناخت علائم اختلالات خوردن حیاتی است. این وضعیتها اغلب با افسردگی یا اضطراب همراهی دارند. درمانهای تخصصی روانشناختی نتایج مثبتی به همراه دارند. تشخیص زودهنگام، شانس بهبودی را به شدت افزایش میدهد. این نوشتار به تشریح چیستی این اختلالات و علائم مشخصه آنها میپردازد.
ماهیت اختلالات خوردن
اختلالات خوردن، شرایطی پزشکی هستند که رفتارهای فرد پیرامون غذا خوردن را دچار دگرگونی شدید میکنند. این وضعیتها ریشه در مسائل بیولوژیکی دارند. وسواس افراطی درباره وزن، شکل بدن یا کنترل غذا، نشانهای کلیدی است. این یک انتخاب شخصی نیست. این بیماریها سلامت جسم و روان را به شدت تحت تأثیر قرار میدهند. در موارد حاد، جان فرد را تهدید میکنند. خبر خوب این است که با کمک تخصصی، بهبودی کامل امکانپذیر است.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
این اختلالات مرز سنی، نژادی یا وزنی نمیشناسند. آنها میتوانند هر کسی را متأثر سازند. شیوع آنها معمولاً در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی دیده میشود. اما ظهور آنها در هر سنی محتمل است. توجه کنید: فرد مبتلا ممکن است ظاهری سالم داشته باشد، اما در درون بیمار باشد. علت دقیق مشخص نیست. احتمالاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی، روانی و اجتماعی درگیر هستند.
انواع رایج اختلالات تغذیهای
چندین نوع اصلی از این اختلالات شناسایی شده است. بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا)، پرخوری عصبی (بولیمیا)، اختلال پرخوری (BED) و اختلال اجتنابی محدود کننده مصرف غذا (ARFID) از جمله آنها هستند. هر کدام مجموعهای از نشانهها را دارند که ممکن است با دیگری همپوشانی داشته باشد. ارزیابی توسط متخصص برای تشخیص قطعی ضروری است.
ویژگیهای بی اشتهایی عصبی
در این وضعیت، فرد به شدت غذا خوردن را منع میکند. محدودیت شدید یا مصرف اندک غذا دیده میشود. وزنکشی مکرر یک عادت است. علیرغم کمبود وزن خطرناک، فرد خود را چاق میبیند. دو زیرگروه وجود دارد: محدود کننده و پاکسازی بیش از حد. گروه دوم علاوه بر محدودیت، رفتارهای جبرانی مانند استفراغ یا مصرف مواد ملین را نیز شامل میشود.
نشانههای هشداردهنده بی اشتهایی عصبی
محدودیت غذایی شدید یا ورزش افراطی بارز است. کاهش وزن فاحش و تلاش مداوم برای لاغر ماندن دیده میشود. ترس عمیق از افزایش وزن وجود دارد. تصویر بدنی به شدت تحریف شده است. انکار وخامت وضعیت جسمی نیز رایج است. پیامدهای طولانی مدت آن شامل پوکی استخوان و مشکلات قلبی است. این اختلال متأسفانه نرخ مرگ و میر بالایی دارد.
نوشیدنیهای سالم علاوه بر تقویت بدن میتوانند یک هدیه تولد خاص و بهیادماندنی باشند، مخصوصاً اگر در کنار آن یک فلاسک باکیفیت نیز هدیه داده شود.
پرخوری عصبی و چرخههای جبرانی
در پرخوری عصبی، دورههای مصرف مقادیر زیاد غذا با احساس از دست دادن کنترل همراه است. این پرخوری با رفتارهای جبرانی دنبال میشود. استفراغ، سوء مصرف ملینها، روزهداری یا ورزش بیش از حد برای جلوگیری از افزایش وزن انجام میشود. برخلاف آنورکسیا، وزن فرد ممکن است طبیعی یا حتی بالا باشد.
پیامدهای جسمی پرخوری عصبی
التهاب مزمن گلو و تورم غدد بزاقی مشاهده میشود. اسید معده باعث فرسایش مینای دندانها میگردد. مشکلات گوارشی شایع هستند. سوء مصرف ملینها باعث تحریک روده میشود. عدم تعادل الکترولیتها بسیار خطرناک است و میتواند منجر به حمله قلبی شود.
اختلال پرخوری بدون جبران
در این حالت، فرد دورههای مکرر از پرخوری را تجربه میکند. تفاوت اصلی با بولیمیا، عدم وجود رفتارهای جبرانی است. در نتیجه، افراد اغلب با اضافه وزن یا چاقی دست و پنجه نرم میکنند. نشانهها شامل خوردن سریع و تا حد سیری ناخوشایند است. خوردن پنهانی و احساس شرم پس از آن رایج است.
اختلال مصرف غذای محدودکننده اجتنابی (ARFID)
این وضعیت که قبلاً با نام اختلال غذا خوردن انتخابی شناخته میشد، شامل محدود کردن شدید کمیت یا کیفیت غذاست. نکته مهم این است که افراد مبتلا به ARFID ترس از افزایش وزن یا تصویر بدنی تحریف شده ندارند. آنها به دلیل عدم اشتها یا حساسیتهای حسی، کالری کافی دریافت نمیکنند. این امر مانع رشد و عملکرد طبیعی بدن میشود.
راهکارهای مقابله و درمان
درمان این اختلالات موفقیتآمیز است. تشخیص سریع اهمیت حیاتی دارد. حمایت خانواده نقش بسیار مهمی در بهبودی ایفا میکند. برنامههای درمانی شامل رواندرمانی، نظارت پزشکی و مشاوره تغذیه هستند. هدف اصلی، برقراری مجدد تغذیه سالم و رسیدن به وزن مناسب است.
رویکردهای درمانی
رواندرمانی شناختی-رفتاری در درمان برخی از این اختلالات مؤثر است. همچنین، درمان همزمان سایر مشکلات روانی مانند افسردگی ضروری است. داروها ممکن است در مدیریت علائم همراه مفید باشند. مشورت با یک متخصص بهداشت روان برای تعیین بهترین مسیر درمانی اولین گام است.
نکات اصلی
اختلالات خوردن بیماریهای جدی هستند. تشخیص به موقع شانس بهبودی را بالا میبرد. رفتارهای غیرعادی غذایی نیازمند توجه حرفهای است. درمان ترکیبی از حمایت روانی و مراقبت پزشکی است. امید به بهبودی کامل وجود دارد.
(کاملیا پیروز)
مطالب پیشنهادی
- برگر چشم بلبلی با نان ذرت: طرز تهیه آسان و خوشمزه؟
- آب شاه توت خانگی: طرز تهیه آسان با نکات اصلی
- شنا: تاثیر شگفت انگیز بر مغز و روح شما
