شایع ترین کمبودهای تغذیه ای در جامعه ما کدامند (30 آذر)
معضل کمبودهای تغذیهای رایج در جامعه و مواد مغذی مورد نیاز
بررسی وضعیت تغذیه در جوامع امروزی نشان میدهد که با وجود دسترسی به منابع غذایی متنوع، کمبودهای تغذیهای همچنان یک چالش جدی محسوب میشوند. این کمبودها اغلب بر روی ریزمغذیهای حیاتی تمرکز دارند که نقش کلیدی در حفظ سلامت عمومی و عملکرد بهینه بدن ایفا میکنند. شناخت شایعترین کمبودهای تغذیهای و مواد مغذی مرتبط، اولین گام برای بهبود کیفیت زندگی افراد است. در این مقاله به بررسی هفت مورد از مهمترین این کمبودها میپردازیم که به طور گسترده در جامعه مشاهده میشوند.
کمبودهای پرتکرار تغذیهای و پیامدهای آنها
رژیمهای غذایی مدرن، غالباً فاقد تعادل لازم هستند. این نقصها مستقیماً بر روی سطح انرژی و مقاومت بدن تأثیر میگذارد. شناسایی این کمبودها به ما کمک میکند تا راهکارهای مؤثرتری برای پیشگیری و درمان اتخاذ کنیم. در ادامه، هفت ماده مغذی که کمبود آنها به طور مکرر گزارش شده است، مورد بحث قرار میگیرد.
آهن: عنصری حیاتی برای انتقال اکسیژن
کمبود آهن یکی از فراگیرترین معضلات کمبود ریزمغذی در سراسر جهان است. آهن برای ساخت هموگلوبین ضروری است. هموگلوبین نیز اکسیژن را به بافتهای بدن میرساند. کمبود این ماده معدنی منجر به کمخونی فقر آهن میشود. علائم رایج شامل ضعف، خستگی مفرط و کاهش تواناییهای ذهنی است. زنان در سن باروری و گیاهخواران در معرض خطر بیشتری قرار دارند. منابع حیوانی حاوی آهن هِم هستند که جذب بهتری دارند. مصرف همزمان ویتامین ث میتواند جذب آهن غیرهِم موجود در منابع گیاهی را بهبود بخشد.
ید: تنظیمکننده عملکرد غده تیروئید
ید برای تولید هورمونهای تیروئید ضروری است. این هورمونها بر رشد، تکامل مغز و متابولیسم بدن نظارت دارند. عدم کفایت ید میتواند باعث بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) شود. در موارد شدیدتر، بهویژه در کودکان، عقبماندگیهای رشدی و ذهنی دیده میشود. استفاده از نمکهای یددار در بسیاری از مناطق، راهکاری موفق برای مقابله با این کمبود بوده است.
ویتامین دی: تنظیمکننده سلامت استخوان و ایمنی
ویتامین دی نقشی شبیه به هورمون در بدن ایفا میکند. پوست ما تحت تابش نور خورشید این ویتامین را تولید میکند. افرادی که کمتر در معرض نور مستقیم آفتاب قرار میگیرند، مستعد کمبود هستند. کاهش تراکم استخوان، ضعف عضلانی و تضعیف سیستم ایمنی از پیامدهای اصلی این کمبود است. منابع غذایی غنی از این ویتامین محدود هستند، بنابراین تماس کافی با نور خورشید و گاهی مصرف مکملها ضروری است.
ویتامین آ: ضامن بینایی و عملکرد ایمنی
ویتامین آ برای حفظ سلامت چشم، پوست و عملکرد دفاعی بدن حیاتی است. کمبود این ویتامین در کشورهای در حال توسعه بسیار شایع است. یکی از جدیترین پیامدها، آسیبهای بینایی است که میتواند به نابینایی منجر شود. منابع گیاهی حاوی بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین آ تبدیل میشوند. مصرف متعادل مواد غذایی غنی از این ویتامین توصیه میشود، اما مصرف بیش از حد شکل پیشساخته آن میتواند مسمومیت ایجاد کند.
کلسیم: ستون فقرات استخوانها و ارتباطات سلولی
کلسیم ماده معدنی اصلی تشکیلدهنده استخوانها و دندانها است. علاوه بر این، برای انتقال پیامها بین اعصاب و انقباضات عضلانی، از جمله ضربان قلب، ضروری است. بدن در صورت کمبود، کلسیم مورد نیاز خود را از ذخایر استخوانی تأمین میکند. این امر در طولانیمدت به پوکی استخوان میانجامد. لبنیات و برخی سبزیجات برگ سبز تیره از منابع مهم آن هستند.
ویتامین ب 12: پشتیبان سیستم عصبی و خونسازی
ویتامین ب 12 برای تولید سلولهای خونی سالم و حفظ سلامت سیستم عصبی لازم است. این ویتامین تنها در منابع حیوانی یافت میشود. بنابراین، گیاهخواران مطلق در معرض خطر جدی کمبود این ویتامین قرار دارند. کمبود آن منجر به نوعی کمخونی به نام آنمی مگالوبلاستیک میشود و عملکرد مغز را مختل میسازد. جذب این ویتامین نیازمند پروتئینهای خاصی در دستگاه گوارش است.
منیزیم: عاملی در صدها واکنش بیوشیمیایی
منیزیم یکی از معدنیهای کلیدی بدن است که در بیش از سیصد واکنش آنزیمی نقش دارد. این ماده در سلامت استخوان، تنظیم قند خون و عملکرد قلب مشارکت فعال دارد. سطوح پایین منیزیم با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو و بیماریهای قلبی عروقی مرتبط است. کمبود شدید آن میتواند موجب گرفتگیهای عضلانی و اختلالات ریتم قلب شود. غلات کامل، مغزها و شکلات تلخ از منابع مناسب آن هستند.
نکات اصلی
شایعترین کمبودها شامل آهن، ید، ویتامین دی، ویتامین آ، کلسیم، ب 12 و منیزیم هستند. گروههای آسیبپذیر شامل کودکان، سالمندان و افرادی با رژیمهای محدودکننده غذایی هستند. بهترین راهکار، پیروی از یک الگوی غذایی متعادل است. در صورت عدم امکان تأمین از طریق غذا، استفاده از مکملها ضروری میشود.
(فریبا عزیزی)
مطالب پیشنهادی
- طبع گوشت گوسفند: سرد است یا گرم و چه خواصی دارد؟
- بی اشتهایی کودکان: علل، درمان و راهکارهای تغذیه
- تغذیه روزه داران راهنمای عملی توصیههای پزشکی
